الاثنين، 2 أغسطس 2021

بەیتی دەستغەیب

 

بەیتی دەستغەیب

سڵاو هاوڕێیان ئەم کاتەتان باش

گشتتان پیر و جوان هەم ورد و هەراش

خۆتان حازر کەن، واز لە ئیش بینن

سەرو تەشت ناوکەی[1] جوان ببرژێنن

میوە حازر کەن لە هەموو تەرزێ

لە خەرجی و پارە دەستان نەلەرزێ

سەماوەر پێ کەن بۆ چای خەسوخۆڵ

دەی ڕامەوەستن، خێرا گورجوگۆڵ!

مێوژ و کاکڵەگوێز، بادام و فستق

ئەنواع شەوچەرە و برێشکە و بندق

جا بیتەقێنن گەنمەکەی شامی

لە منت نەکەوێ، دەی کەسی مامی!

بالیف بهێنن، شانی لێ دادەن

تاوێ خەفەتی دڵتان بەبا دەن

یان بۆی ڕاکشێن لەسەر گازی پشت

مۆبایلەکانتان بگرنە ناو مشت

دێمە سەر باسی بەیتی دەستغەیب

لاواز بوو لاتان لێی مەگرن عەیب

***

هەتیوێ هەبوو لە کوردەواری

خوێڕی و بەئاڵۆش وەکوو هەراری[2]

پووشت[3] و بێقیمەت سووک و چەکەڕۆ[4]

پاشەڵ هەڵچڕیاو، خوا پەنا بە تۆ

فیعلی قۆڕ نەما خۆی لێ تێر نەکا

نێرەوەس[5] نەما بە خۆی فێر نەکا

دز و دوودەکی، قەوتە[6] و گیرفانبڕ

بۆ زۆردار حیزەڵ، بۆ لاواز ملهوڕ

بینیی کە عیرفان بازاڕی گەرمە

دەمی تێ نەخا زۆر لەلای شەرمە

خۆی تێ فڕێ دا بەبێ یەک و دوو

لە بیری نەما سەبرێک و دوو فوو

بە شەو و ڕۆژێ بوو بە عیرفانی

تۆژەر و پسپۆڕ، غەوسی ڕەببانی

هەزار فەیلەسووف، دوو هەزار زانا

گەلۆر بوون لەلای، خۆی زانا و دانا

کەوتە شرۆڤەی حاڵ و مەقامات

خەرقی عادەت و کەشف و کەرامات

هەر وا لە پەستا فووی لە خۆی دەکرد

لەسەر گشت باسێ گفتوگۆی دەکرد

هەر بە فیک و فاک، کاتێکی زانی

قوتبی زەمانە و بازەڵلای سانی[7]

ئەوتاد و ئەبدال لەگەڵ نوجەبا

لەلای نۆکەر بوون، هەر وەک نوقەبا[8]

***

عیرفان چ عیرفان؟ قسە و قوونبادان

نەک سەر لە پێشی پێ لە ڕێ دانان

نەک مردن بەر لە کاتی گیانکێشان

نەک ڕیشەی نەفسی بەدکار هەڵکێشان

نەک دەسنوێژگرتن بە خوێناوی گەش

پشتکردنە دونیا و حەق گرتنە باوەش

***

ئۆقرەی لێ بڕا، خێرا بە سووکی

ڕووی نا لە دکتۆر کەمال کەرکووکی

گوتی: دەخیلە دەسم داوێنت!

فێرم کە فارسیی جوان و خاوێنت

لەپاش فێربوونی فارسیی کەمالی

وەلای نا زیکری (مولی الموالي)

بۆ خۆنواندن، بۆ بازاڕگەرمی

دەیشیعراند خۆش خۆش بە نەزمی نەرمی

ئەدەب و هونەر، شیعری عیرفانی

بە لەبزی فارسی، لەهجەی تارانی

بێ کۆکردن[9] لە جوان و مووچەرموو

لە گشت جێگایەک دایم دەیفەرموو:

شیعری عیرفانی بە فارسی خۆشە

بە زمانی تر پووچ و بێجۆشە

کوردی، فەڕەنگی، تورکی و عارەبی

بێبەر و تاڵن وەکو دارەبی

ئیبن عەرەبی و عەتای سکەندەر

ئیبن فاریز و ئەولیای ئەکبەر

گشتیان بە قوربان لەفزی عەجەمیی

ئاغا ماشەڵڵا، قوربانی دەمی

نەقشی و قادری، تیجانی و چەشتی

گشتیان بە قوربان گەووادێ ڕەشتی

شێخ عەبدولقادر! ئەی بازی ئەشهەب!

پێشکەش بە خۆت بێ مەقام و ئەدەب

خۆ بەوە نابێ پێت ئێژن غەوسی

دەتکەم بە قوربان حیشمەت فیردەوسی

تێگەیشتی؟👈👉 خاسە نەگەیشتی بە توون

تۆش پێ مەکەنە جەرگم بوو بە خوون!

نیففەری خۆی و عیرفان و دینی

دەیکەم بە قوربان ئاغای قەزوینی

هەرچی فارسی بێ عەینی عیرفانە

ئێران عیرفانە، عیرفان ئێرانە

بە سەری بلە و حەلاو و زێنێ

تڕین بە فارسی سەد زیکر دێنێ

زەڕین بە فارسی خۆش و بێزەڕە

چیی فارسی نەبێ پووچ و بێفەڕە

وەڕین بە فارسی گوناهـ وەرینە

فارسی شەکەر و شیر و هەنگوینە

***

خۆلاسەی کەلام، بە ڕەقس و تەرەب

بۆ چوونە ئێران خۆش هاتە تەڵەب[10]

بە هەناسەی سارد، بە جەرگی سووتاو

دەستی کرد بە خڕکردنەوەی دراو

چوو بۆ کەسابەت بەبێ مەعاشی

تاوێ بە باشی، تاوێ بە پاشی

گردی کردەوە پارەی سەفەری

ملی ڕێگەی گرت بە نێرەکەری

ڤیزای وەرگرت و تفاقی کڕی

بلیتی پاسی تارانی بڕی

سووراوی سواخ دا بە لمۆزەوە

سوار بوو لە ماشێن هەر بە پۆزەوە😎

گەیشتنە سنوور دایان بەزاندن

بۆ مۆرلێدان و ڕیان و خواردن

یەکەم نووسینی فارسیی چاو پێ کەوت

وشکی هەڵگێڕا، وەستاندی لە ڕەوت

وا تاسا بە دیار ئەو نووسینەوە

ڕاما بە چاوی پڕ ئەسرینەوە

دەتگوت پەیکەرە و گیانی کێشراوە

بۆ زانینی ئەو تاقە نووسراوە

پاش ساتێ ڕامان، بە سووڕمانەوە

دەستی هەڵبڕی بۆ پاڕانەوە:

یاڕەببی هەر خۆت بگەی بە فریام!

ڕێگەم نیشان دەی هەرچەندە وریام!

تۆ بێژی ئەمە قەبری کۆرش بێ؟

یا مۆزە خانە، یا جێی خۆرش بێ؟

مەزارگەی کیسرای عالی مەقامە؟

یا جێی خواردنی چێشتی بەتامە؟

(سرویسْ بهداشتی) چییە؟ نازانم

بۆ دکتۆر کەمال تێی نەگەیانم؟

ئارامی نەما و سەری پێدا کرد

کە چوو تێ گەیی، خێرا، دەستوبرد

زانیی ئاودەستە، جێگەی ڕیانە

بێچاوێنی بێ! وەی چەندە جوانە!

ڕیان بە فارسی عەینی عیرفانە

لەعنەت لەو گووەی خۆمان هەمانە

پاش تێربوون لەوێ ئەو بەڵەکچاوە

بینیی ئوتوبووس لەڕێی وەستاوە

سوار بۆوە دیسان بە خۆشی خۆشی

ملی ڕێگەی گرت زۆر بە پەرۆشی

***

گشت ئێران گەڕا درشت و وردی

بۆ هەر کوێ شەماڵ لەگەڵ خۆی بردی

بۆ جێنزرگەی زۆر و هەمەجۆر

بەتایبەت ئیمامزادە تراکتۆر








جەزیرەی قشم تا بەندەر عەباس

ڕامسەر و چالووس گەڕا عام و خاس

تەورێز و مەشهەد، کیش و ئەسفەهان

ئنجا بۆ قەزوین، پاش چوونە تاران

بۆ هەرکوێ دەچوو قۆڵیان دەبڕی

ئەویش بە حسابی عیرفان دەیخوڕی

دەیفەرموو: قەزوین سەرچاوەی نوورە

بۆ ئەهلی عیرفان چوونی زەروورە

***

هەر گەیشتە قەزوین پێی نایە زەوی

زرتە زەلامێ سوورەی ملقەوی

زریکەی هەڵساند لە بنی ڕانی

لەسەر بنەمای فتوای عیرفانی

خۆی تەکاند، هەستا بە هەنگڵەشەلە[11]

خۆی ون کرد لەوێ گورج و بەپەلە

سواری تەکسی بوو بۆ جەرگەی بازار

لەگەڵ شۆفێرێ لووت دەسکە دەستاڕ

شۆفێر جاروبار گێڕی دەگۆڕی

دەستی هەڵدەسوو لە گەڵی شۆڕی

کەیفی دەهات بەم جۆرە عیرفانە

عیرفانی قەزوین بە کەم مەزانە!

گەیشتە بازاڕ لەناو ئاپۆرە

بینیی قەزوینی وەک زەنگەزۆرە[12]

لێی گرد بوونەوە لە هەر چوار تەرەف

وەک هیچ نەدیتە کردیان بە هەدەف

مەشتی و کەبلایی[13] عارف و حاجی

وەک فەردە پەموو کردیان هەلاجی

هێزی پێی نەما بۆ گەشت و گەڕان

ئەستێرەی بینی لە حەوتەم ئاسمان

ئەمجاوەکوونێ هەستا بەو تەرزە

بە زەحمەتی زۆر، بە لنگەلەرزە

لەدووی نەدەهات لنگی بەڕەوشی[14]

دیتی پساوە قەیتانی کەوشی

بۆ بەستنەوەی داهاتە زەوی

ئەونەی نەزانی یەکێ لێی نەوی

یەکێ لێی نەوی، چاوی سپی بوو

یا ئەلی مەدەد، ئەو زەبرە چی بوو؟

ڕای کرد لەو ناوە کلکی نایە کۆڵ

چوو بۆ کۆڵانێ خاڵی و چۆڵ و هۆڵ

هەم نووشتایەوە، قەیتانی بەستا

ئەمجاریش چزە لە پاشی هەستا

ڕوانیی بۆ چواردەور بێ حەد و عەدەد

کەس دیار نییە، یا ئەلی مەدەد!

سەری هەڵبڕی بێ شوبهە و ڕەیب

بینیی نووسراوە کووچەی دەستغەیب

ئنجا تێ گەیی دەستێکی غەیبی

پەنجەی خنیوە لە شوێنی عەیبی

زۆر باش تێ گەیی کامە عیرفانە

عیرفان لە نێوان جووتێ کەوانە (   )

***

هاتەوە ئەمجار بۆ وڵاتی خۆ

تا لەسەر عیرفان بکا گفتوگۆ

ئێوارەی شیعری و کۆڕ و سیمینار

بگێڕێ بە گوڕ نەک جارێ، سەد جار

ئنجا بەرنامەی تەلەفیزۆنی

بە پۆز و فیز و بە گرژ و مۆنی

لێی کۆ بوونەوە هەتیو و چەتیو

بۆرەزەلامی وەحشی و دۆنەدیو

زۆر بە تاسووخی[15] کەوتنە دووانی

بۆ باس و خواسی خۆشی عیرفانی

ئەحە و خولە گێژ لەگەڵ پوور گوڵچین

مچە ژنانی و میمکە گوڵجەمین

بانگیان کرد بە کوڵ بۆ باسی عیرفان

فەرموویان لێ کرد بۆ قسەی جوان جوان

بە سام و هەیبەت چووە سەر شانۆ

خوای بان سەر هەر وێش مزانۆ[16]

دەس نیا وە بان مێز و تریبۆن

تاقی مەکەردش دەنگ میکرۆفۆن[17]

پەی فشەکەری ئارامش نەمەند[18]

ئەفلاتوون کێیە؟ گوێدرێژی وە چەند؟

بە نووکی پەنجە عەینەکی بزواند

بە دۆشاومژە ژێرچەنەی خوراند

قوڕگی بۆ ساف کرد هەر بە پۆزەوە

بە هاژ و هووژ و تەپوتۆزەوە

بە شیعری فارسی و گوێگری کوردی

کۆڕی گەرم کرد بە ملی وردی

خوێندیەوە چەند بەیت شیعری تەتەلوو[19]

مەجلیس بە جارێ بوو بە حا و حوو

چەند جارێک وتی دکتۆر ئەنووشە

زۆر جوان ئەفەرموێ ناسک وەک شووشە

لەبیری مەکەن ئاغای پڕفسۆر

یەعنی سەمیعی جەڕڕاح و دکتۆر

وتەی جوانی هەس، عیرفانیی تایبەت

گشتی دەوایە بۆ دەردی ئوممەت

کۆرشی مەزن پادشا و ئەمیر

ڕەزا شای بەکیـ... (ببوورن) کەبیر

گشتیان عارف بوون بێ قۆرت و گرێ

کێ دەڵێ وا نییە، بیکەنە دەرێ

ناوی مەولانای ئەوەندە هێنا

خەریک بوو لە قەبرەکەی بێتە دەرەوە و دوو تف بکاتە ناو چاوی.

ڕەخنەی لێ مەگرن لە کێش و سەروام

بە دەس خۆم نییە تووڕەم کەن هەر وام

دەیگوت حەشیش و کراک و شیشە

ئەسڵی عیرفانە، بیکەن بە پیشە

مۆرفین و سووختە، هێرۆیین، شیرە

گشتی زاراوەی ئەهلی مەسیرە

لێیان دەپرسی: زانای بلیمەت!

عیرفان چلۆنە؟ بێژە بێزەحمەت

خڕە، درێژە، یاخود سێگۆشە؟

هەر با بزانین زۆرمان پێ خۆشە

ئەویش دەیفەرموو: خوشک و برایان!

ئیختیلاف هەیە لەنێو زانایان

هێندێکیان دەڵێن باریک و تێژە

تاقمێ دەفەرموون بستێ درێژە

بەڵام گوێ بگرن با ڕای خۆم بێژم

جوان دڵ بدەنە دەم و ڕاوێژم

ئەوەی من دەیڵێم (علم الیقین)ە

تەجروبەی خۆمە، لەلام شیرینە

دەبێ باسی کەم چارم ناچارە

عیرفان بەچێژ و خۆش و لەبارە

بە چاو نایبینی، بە پاش دەیچێژی

چیتان داوە لە کورتی و درێژی

کووچەی دەستغەیب ئەرزی مەوعوودە

بۆ خەرقی عادات جێیە بەسوودە

لەبیرتان نەچێ چوون بۆ زیارەت

سەری لێ بدەن بیکەن بە عادەت

پاش تەواوبوونی کۆڕی بەتامی

بە فارسی دوایی هێنا کەلامی

پێکڕا جەماعەت لە پیاو و لە ژن

بەڵێنیان پێ دا بە فارسی بتڕن

بەم چەشنە گشتیان بوون بە عیرفانی

عیرفانی فارسیی ئەسڵی ئێرانی

کۆڕیان بەجێ هێشت کەوتنە میاوە میاو

تاقەتم نەما، چیرۆکیش تەواو



[1] . گوڵەبەڕۆژە.

[2] . نووسەرێکی ئیسرائیلییە، خاوەنی چەند کتێبێکە.

[3] . سووک و والێکراو.

[4] . کەسێکە کە پێڵاوەکانی دەکات بەسەر پێوە.

[5] . نێرینە.

[6] . بەلاشخۆر، حازرخۆری بەر سێبەر، کەسێک کە لەسەر گیرفانی خەڵک دەلەوەڕێت.

[7] . بازەڵڵای دووەم. بازەڵڵا نازناوی شێخ عەبدولقادری گەیلانییە.

[8] . قوتب، ئەوتاد، ئەبدال، نوجەبا و نوقەبا. زاراوەی عیرفانین. لای ئەوان پیاوچاکان لە یەکێک لەو ئاستانەدان و بەرزترین پلە قوتبە کە لە هەموو سەردەمێکدا هەر تەنها یەک کەسە لە هەموو دونیادا.

[9] . سڵ کردنەوە.

[10] . داوا، خواستن. هەروەها ئارەزووی جووتبوون لە وڵاخی بەرزەدا، وەک ماکەر و ماین پێی دەگوترێت هاتنەتەڵەب.

[11] . ڕۆیشتن بە شەلەشەل.

[12] . زەردەواڵە، ژەنگەسوورە.

[13] . مەشتی: بە کەسێک دەڵێن زیارەتی مەشهەدی کردبێت. کەبلایی: کەسێک کە زیارەتی کەربەلای کردبیت.

[14] . جوان، خێرا.

[15] . بە تامەزرۆیی.

[16] . خوای بانی سەر هەر خۆی دەزانێ.

[17] . دەستی نایە سەر مێزی وتاربێژی، تاقیی دەکردەوە دەنگی مایکرۆفۆن.

[18] . ئارامی نەما بۆ فشەکەری.

[19] . گۆرانیبێژێکی ڕاپی فارسە.

ليست هناك تعليقات:

إرسال تعليق